August 14, 2018

ગમે તે રીતે – પણ શીખવું તો પડશે જ ને...😜



ગમે તે રીતે – પણ શીખવું તો પડશે જ ને...😜

            બાળકોને હંમેશા રમવું ગમે છે અને શિક્ષકને હંમેશા ભણાવું ગમે છે ! હવે મુશ્કેલી એ છે કે ભણાવવા માટે મથતો અને રમવા માટેનો ચાન્સ શોધ્યા કરતો બંને વર્ગખંડમાં કે મેદાનમાં સાથે આખો દિવસ કાઢે છે. ત્યારે દેખાય કે નાદેખાય, પણ વર્ગખંડ કુસ્તીના મેદાન હોય સમાન હોય તેવું જ વૈચારિક દ્રષ્ટિએ ભાસે છે.  વર્ષોથી કહેતા આવ્યા છે કે જ્યારે “તારે આ શીખવું છે એવું કહીએ ત્યારે મોટાભાગની તમામ વ્યક્તિઓ નો જવાબ નકાર માં હોય છે.  કારણ કે મોટાભાગની તમામ વ્યક્તિઓને જ્યાં સુધી ગમતી પ્રવૃત્તિ સાથે શીખવાનું ન મળે ત્યારે કોઈ ચાહીને શીખવા માટે મથતો નથી. જેમાં અપવાદરૂપે ચાર પાંચ ટકા હોઈ શકે છે. બાકીના બધા મારા તમારા જેવા આપણા જેવા હોય છે કે મજા આવે તો જ વાંચીએ છીએ .[ જેમ અત્યારે તમે વાંચી રહ્યા છો] બાળકોનો પણ એવું જ છે જે મજા આવે તે કરવું અથવા તો કરવું અને તેમની મજા ની વ્યાખ્યા છે રમવું કૂદવું ગાવું નાચવું અને આપણે જયારે વર્ગખંડોમાં બેસી ભણવાની વાત કહીએ છીએ ત્યારે તો તેમને મન મજા મસ્તી એ આ બધામાં નથી આવતું  માટે એમને મન ભણવું લખવું-વાંચવું એ સાથે દૂર દૂર જાણે કે લેવા દેવા ન હોય તેવું જ લાગ્યા કરે. બાળકોને હર હંમેશ માટે મજા જ કરવી હોય છે અને આ તેમની મજામાં આપણે ભણવાનું લખવાનું-વાંચવાનું અને શીખવાનું જો પરોક્ષ રીતે ઉમેરી શકતા હોઈએ તો જ આપણે એક સફળ શિક્ષક તરીકે પ્રસ્થાપિત થઇ શકીએ ! બાળકો સાથેની શૈક્ષણિક પદ્ધતિઓ કેવી અપનાવી તે આપણે ફાર્મસી કંપનીઓની લેબમાં સંશોધન કરતાં ફાર્માવૈજ્ઞાનિક જોડેથી શીખવાની જરૂર છે. તેઓ જયારે દવા બનાવે છે ત્યારે ભલે દર્દીને ગોળી લેવાની ગરજને નહિ પણ બને તેટલી ઓછી કડવી બને વધુ કડવી ડ્રગ્સ હોય તો દર્દીને સાજા થવાની ગરજ છે છતાં દવા લેવામાં આનાકાની કરશે તેથી તે ડ્રગ્સની કડવાશ ઓછી કરવા અને શક્ય ન હોય તો કેપ્સુલ વડે કોટિંગ કરે છે. આપણે પણ આ શીખવાની જરૂર છે. બીમારી સામે લડવા માટે જે દવા ની ગોળીઓ બનાવવામાં આવે છે તે ગોળી પણ ઓછામાં ઓછી કડવી અને સરળતાથી ગળી શકાય તેવા આકારની અને બને તો આકર્ષક કલરની હોય તેઓ ધ્યાન રાખતા હોય છે મનમાં સહેજ પણ એવો સંશય અથવા તો એવો વિચાર નથી હોતો કે બીમારી મટાડવી હશે તો લેશે ભલે કડવી હોય તો પણ લેવી જ જોઈએ ગમે તેટલી શરદી સામે પણ તે લોકો જેમ બને તેમ મીઠી દવા બનાવવાનો પ્રયત્ન કરતા રહેતા હોય તેનો ફક્ત અને ફક્ત એક જ કારણ છે કે ભલે બીમારી મટાડવા માટેની દવા છે પરંતુ દર્દીને દવા પીવી ગમે અથવા તો ગોળી ગળવી ગમે તે બાબત ઉપર વધારે ધ્યાન આપતા હોય છે. એટલે કે તેઓ ડ્રગના કન્ટેન્ટ સાથે અન્યાય નથી કરતા હોતા પરંતુ તે કન્ટેન્ટની સાથે સાથે તે સરળતાથી દર્દી કેવી રીતે અપનાવે તેનું ધ્યાન રાખતા. શિક્ષણકાર્ય પણ આવું જ કંઇક છે. માની લઈએ તો બાળકને અગામી જીવનમાં આવનાર ચઢાણમાં સશક્તિકરણ માટે શિક્ષણ એક દવા તરીકે જ છે. પરંતુ જેમ દવા ગોળી ના સ્વાદના પ્રતીકુલનને કારણે દર્દી જીવના ભોગે પણ દવાથી દુર ભાગતો હોય તો આ તો બાળકો છે. એમના મન શિક્ષણનું મહત્વ ન જ હોય અને તે પણ પાછું જો કડવા એટલે કે ન ગમતાં સ્વાદમાં લેવાનું હોય તો પછી બાળકોના વર્ગખંડોને દુરથી રામ રામ જ હોય ને ? છોડી પાસેથી ખરેખર તો શીખવાની જરૂર છે તેમને પણ આપણા જેટલી અને આપણા જેમ જ ધ્યાન રાખવાનું હોય છેમાટે જ જ્યાં આપણા હાથમાં બાળકોનું જીવન છે તેવા શિક્ષણને આપણે તેમના ગમતાં ટેસ્ટ વડે કોટિંગ કરી ગળાવીએ . આવા જ પ્રયત્નરૂપે બાળકોને છોડ-વૃક્ષ અને વેલાના વર્ગીકરણ માટેની રમત રમાડી.. કારણ એમને રમવું છે અને મારે શીખવવું છે – તો વચલો ઉપાય આ એકમાત્ર હતો કે તેમને ગમે તેમ – પણ શીખીવું તો પડશે ! જોઈએ આ વિડીયો ધ્વારા ...👇
Classification plans- trees and vines !
🎥 video 



2 comments:

Dinesh said...

ગોપાલભાઈને ખૂબ ખૂબ અભિનંદન,
ગમે તે રીતે ભણાવવું અંતર્ગત તેમની વ્રુક્ષ,છોડ અને વેળામાં વર્ગીકરણની રમત જોઇને મને પણ મજા આવી ગઈ.


સુચિતકુમાર પ્રજાપતિ

arvindbhojani.blogspot.com said...

વાહ સાહેબ, અનુભવજન્ય જ્ઞાન એટલે જ કેળવણી...