હાજરી ધ્વજ

શાળા પરિવારનું નવીન સાહસ – હાજરી ધ્વજ

હરીફાઈ એ આપણો જન્મજાત ગુણ રહેલો હોય છે – તેને જો તંદુરસ્ત દિશામાં વાળવામાં આવે તો દરેક ક્ષેત્રમાં જેમ સારા પરિણામ આપે છે તેમ શાળા કેમ્પસમાં પણ આપી જ શકે. શાળાને પડતી મુશ્કેલીઓના ઉપાયમાં તંદુરસ્ત હરીફાઈ વડે જો કોઈ પ્રકારે બાળકોને જોડવામાં આવે તો શાળા કેમ્પસનું વાતાવરણ  એવું બની રહે છે કે જાણે શાળાની એ મુશ્કેલીને ઉકેલ માટે આખીને આખી શાળા મહેનત કરી રહી હોય ! – આપણી નવાનદીસર શાળા બાળકોની ગેરહાજરી માટેના પ્રશ્નનો વર્ષોથી સામનો કરી રહી છે. મહોલ્લા પ્રાર્થના સભા થી લઈને વાલી સંપર્ક અને ગામના પ્રસંગોમાં હાજરી આપવાથી માંડી ગામ શાળાના વોટ્સ એપ ગૃપ સુધીના શાળા પરિવારના પ્રયત્નો પછી પણ ૧૦૦% હાજરી કરવામાં શાળાને સફળતા નથી સાંપડી ત્યારે –  “સાહેબ, આટલા પ્રયત્નો ન કર્યા હોત તો આજે આટલી ય હાજરી શાળામાં ન હોત !” – આવા સ્થાનિક યુવાનોના શબ્દો અમને નિરાશ થવાથી દૂર રાખે છે. અને આવા આશ્વાસનો જ અમને નવા પ્રયોગો કરવા પ્રેરે છે. એવું પણ નથી કે બાળકને શાળામાં આવવું ગમતું નથી એટલે ઘરે રહે છે. પણ કેટલાંક વાલીઓમાં શિક્ષણના મહત્વ વિશેનું મંતવ્ય એટલે – “એ તો સાહેબ શિક્ષણ તો ૧૨મું ભણી રે પશી કામ લાગશે ન, પણ આજ ભેંસોને પાંની પાવા શોરું ઘેર ની રે તો કમાવા કુન જાહે – એમના પરિવારે પણ એક ટીમના જેમ કામોની વહેંચણીઓ/ફાળવણી કરી લીધી હોય છે અને તેમાં ક્યાંક સમય બચી જાય તે દિવસે શાળા. આવા શિક્ષણ વિષે અજાગૃત વાલીઓની વાતો સાંભળી હતાશા અનુભવવાને બદલે શાળા પરિવાર એ લોકોને યાદ કરી લે છે જેમણે આપણી પોતાની પરંપરાગત ચાલી આવતી પેઢીમાં શિક્ષણના બીજ રોપવા અને આપણા એ પૂર્વજને શિક્ષિત વ્યક્તિ બનાવવા માટે અથાક મહેનત કરી હશે, અને જેની મહેનતના પરિણામ સ્વરૂપે આપણી પેઢીમાં શિક્ષણ પ્રવેશ્યું અને તેનો લાભ આપણને થયો. આવાં પરિવારના બાળકોમાં શાળાએ આવવા રોજેરોજના કારણ મળે – “શાળામાં કાલે આવજે , ઘરે કોઇપણ કામ હોય તો પણ પતાવી જલ્દીથી આવી જજે” – એવું શાળાને બદલે તેનો સહાધ્યાયી મિત્ર બોલતો થાય  તેવું કંઇક કરવાના આયોજન સાથે શાળા પરિવારે નવો એક પ્રયોગ શરુ કર્યો – હાજરી ધ્વજ ! શરૂઆતમાં તો પ્રયોગ ધોરણ પાંચમાં પુરતો સીમિત હતો – અને સ્વરૂપ થોડું જુદું હતું > “અમને માફ કરો” < શાળામાં તેનું વિસ્તૃત સ્વરૂપે શરુ થયું જેમાં શાળાના સમગ્ર બાળકોને સામેલ કરવામાં આવ્યા. છોકરા અને છોકરીઓ સામે સાત રંગના ધ્વજ રજુ કરાયા જેમાંથી છોકરીઓની પ્રતિનિધિએ બ્લ્યુ કલર અને છોકરાઓના પ્રતિનિધિ એ રેડ કલર પસંદ કર્યો. હવે હાજરીના ટકાના પ્રમાણમાં જેઓના હાજરીના ટકા વધારે હશે તેઓનો ધ્વજ શાળા ભવન પર તે દિવસે ફરકતો રહેશે. વર્તમાનમાં  છોકરા – છોકરીઓ વચ્ચે સ્પર્ધાત્મક વાતાવરણ બની ગયું છે. બે વાગ્યા સુધીમાં આવશે તો પણ હાજરીમાં ગણાશે / ગેરહાજર રહેવાનું થાય તો પણ શાળામાં રૂબરૂ આવી વર્ગશિક્ષકને મળી ઘરે રહેવાનું કારણ જણાવનાર પણ હાજરી ધ્વજમાં ગણાશે જેવા નિયમોએ બાળકોને હાજરી માટે મહેનત કરવા પ્રેર્યા છે. અને ત્રણ દિવસના અનુભવના આધારે કહીએ તો હાજરી માટેની મહેનતનો માહોલ બની ગયો છે. – હવે આ માહોલને નવા નવા ટ્વીસ્ટ ઉમેરીને ઉત્સાહિત બનાવી રાખવાની જવાબદારી અમારા સૌની છે. 

બાળકોના ઉત્સાહને માણવા ફેસબુક પર LIVE વિડીયો જોવા ક્લિક કરો

👦 જયારે છોકરીઓનો ધ્વજ ફરક્યો

👧 જયારે છોકરાઓનો ધ્વજ ફરક્યો

પ્રેમની પરીક્ષા !

પ્રેમની પરીક્ષા !

 

😟 “ કાલે મેં બૂમ મારી જ હતી..કે પેલું લેપટોપ ચાલુ જ રાખ્યું છે, અપડેટ માટે !” 

😕 “સાંજે પોણા પાંચ આસપાસ તો મેં જોયું છે !”

😏 “કેબીનનું બારણું ખુલ્લું રહી ગયું હશે.. ત્યાંથી જ આવી કોઈક ઉઠાવી ગયું.”

       શુક્રવાર સાંજે સીસ્ટમ અપડેટ માટે લેપટોપ ચાલુ રાખ્યું હતું. બીજા દિવસ સવારે શનિવારે  સવારે સ્કૂલ ખુલી. પ્રાર્થના, વ્યાયામ અને એક રમત “ચકલી ઊડે ફરરર” બધાને સમૂહમાં રમાડી. અમને શું ખબર કે શાળાનું એક લેપટોપ પણ ઊડી ગયું છે ! 

         વર્ગમાં લેપટોપ નહોતું એ બધાએ જોયું પણ બધાને એ ચોરી થાય એવો કોઈ અણસાર પણ શાનો હોય ? દરેકને એમ કે કોઈક ત્યાંથી લઇ જઈ બીજે  બેસી કોઈક કામ કરતું હશે. છેક નવ વાગ્યા આસપાસ પૂછ્યું કે “કેમ જ્ઞાનકુંજ ચાલુ નથી, આજે ?” 😊

“લેપટોપ સ્વપ્નીલ સાહેબ લઇ ગયા !” 👦

ફોન જોડાયો, “સ્વપ્નીલ, અલ્યા શું કામ થાકવાના ધંધા કરે છે? એ હિસાબ કાગળમાં કરી દે !” 😐

 “હું કાગળમાં જ લખું છું” 😃

 “તો લેપટોપ કોની પાસે છે,સાતમાનું ?” 😕

 “અરર..ગોપાલભાઈ લઇ ગયા હશે..” 😊

“એને અત્યારે શું કામ છે ?” બીજો ફોન, “ગોપાલ, સાતમાનું લેપટોપ ?” 😠

  “મને શું ખબર ?”  😨 

 પછી થોડોક થડકારો અનુભવાયો કે ગયું ક્યાં ? ઉપર નીચે બધે પૂછપરછ આદરી... અને અડધા કલાકે ખાતરી થઇ કે કોઈક ચોરી ગયું. 

           વર્ગોમાં જોયું તો બધા શીખવવામાં અને બાળકો બધાં કંઈક ને કંઈક તૈયાર કરવામાં પડ્યાં હતાં. એટલે તરત જ એ વાત પર પડદો પાડી દીધો. બધા જમી રહ્યા પછી બધાને ભેગા કર્યા.

             હવે હૃદય પર ભાર વર્તાવા લાગ્યો હતો કે શું કહીએ ? એક લેપટોપ માત્ર જાય, બીજી તમામ વસ્તુઓ એમ જ હેમખેમ છે...બીજું લેપટોપ પણ બાજુના વર્ગમાં જ હતું, ચાર કોમ્પ્યુટર હતાં..બીજું ઘણું લઇ જઈ શકાત...પણ માત્ર લેપટોપ જ -  એટલે આપણામાંથી જ – ગામમાંથી જ – એ જ ક્ષણે વર્ષો પહેલા પંખો જવાની અને બીજે દિવસ અમારી લાગણીને સ્વીકારી પાછો મૂકી જવાની ઘટના આંખમાં તરવરવા લાગી ! એ ઘટના યાદ આવતાં જ ગળે ડૂમો બાઝવા લાગ્યો કે – હવે, આમાં શું કરવું ? 

             ફરી ભરોસો કરવો ? કે પોલીસ ફરિયાદ કરવી? કંઈ જ સૂજતું નહોતું. એક બાબત સૌ મૂંગા રહીને બોલતા હતા કે “હવે આપણે એકબીજાનો ભરોસો ખોઈ દેશું ! લેપટોપ તો ઠીક પણ આ વિશ્વાસ પાછો ક્યાંથી લાવીશું? શાળાની ચાવી શાળાના બાળ પ્રમુખ પાસે જ રહે. રજાના દિવસે કોઈ મહેમાનો શાળા જોવા આવે તો ગામમાંથી કોઈ પણ ચાવી લઇ જઈ તેમને આખી સ્કૂલ બતાવે, વિગતો સમજાવે ! સફાઈ કરવા સેવક પણ સાંજે ૫:૩૦ પછી આવે...અમે બધા શાળાના બગીચામાં વાતો કરતા હોય અને એ સફાઈ કરી ચાવી આપી ને જાય. ઘણીવાર શિક્ષકો ના રોકાઈ શકે તોય એક ક્ષણ માટે ય એવો વિચાર ના આવે કે શાળા બરાબર બંધ થઇ હશે કે નહિ ! 

આમ, જ્યાં શાળા અને ગામ વચ્ચેની ભેદરેખા ભૂંસાઈ ગઈ હોય ત્યાં આવો ઘા ! નહોતું સમજાતું કે ક્યાં જવું અને શું કરવું ? માત્ર, સૌને એટલું જ કહ્યું કે “હવે આ લેપટોપ પાછું જોઈએ... આપણા સૌની જવાબદારી છે કે આપણે સૌ એકબીજાના વિશ્વાસ અને પ્રેમમાં ખરા ઉતરીએ ! 

          ગામમાં બાળકોએ અને અમારા વોટ્સેપ ગ્રુપે સમાચાર પહોંચાડ્યા અને સીધા ફોન શરૂ થયા. શાળાએ તો નક્કી જ કરી દીધું હતું કે પોલીસ ફરિયાદ એસ.એમ.સી. ની મંજૂરી લઇને કરીશું પણ લેપટોપ આપણે જ ખરીદી લઈશું. પણ જુઓ તો ખરા ગામની ખુમારી ! દસ મિનિટમાં તો એમણે અંદરોઅંદર ફોન કરી નક્કી ય કરી દીધું કે “સાહેબને ક્યાંય જવાનું નથી. આપણે સોમવારે મળીએ અને નવું લેપટોપ અમે (ગામલોકો) લઇ આવીએ, કોઈ ફરિયાદ ના કરતા. એમની વાતને માનવાનું મન નહોતું થતું તો બીજી બાજુ એમના પ્રેમને ટાળવાનું ય મન નહોતું. શનિવાર અને રવિવાર દરમિયાન ના જાણે કેટલી વખત એ બધા મળ્યા હશે. ગામ આખાની ચિંતા અને ચર્ચા એ “લેપટોપ”.

        માણસ એટલી બાધાઓ રખાઈ (આખા ગામને ફફડાટ હતો કે લેપટોપ પાછું ના આવવું એટલે ગામે શાળાને કરેલો વિશ્વાસઘાત !) કોઈ બોલતું નહિ પણ બધાને આ જ લાગણી હતી કે વાત લેપટોપની નથી, વાત છે આ વીસ વર્ષના પ્રેમની અને વિશ્વાસની ! સૌએ પોતાનો એ આઘાત મિટાવવા ઈશ્વરનું શરણું લીધું. ઉસ્માનભાઈના તાવીજ થી લઇ બાળ પ્રમુખનું માતાજીને નૈવેદ ! કોઈક સાળંગપુર જશે તો કોઈક લેપટોપ વગર પાછા નહીં આવે. અગિયાર શ્રીફળના હારથી લઇ શાળાના બધા બાળકોને પેંડા ! 

      શનિવાર અને રવિવાર  બધાએ કેવી રીતે પસાર કર્યો હશે એ કોઈએ કોઈને કહ્યું નથી, પણ એ બેચેની એકબીજાને થતા ફોનમાં વર્તાતી હતી.  

        શું લેપટોપ પાછુ આવશે ? શું લાલચ સામે પ્રેમ જીતી જશે ? ભરોસો હતો પણ ફફડાટ સાથે કે જો નહિ આવે તો બાળકોને ફરી એ જ મૂલ્યો સુધી પહોંચાડવાં મુશ્કેલ હશે. ઘટનાઓ તો આવી ને જતી રહે પણ એ જે લિસોટા પાડી દે તે જિંદગીભર રહી જતા હોય છે. બીજી ચિંતા એ ચોરી કરનાર માટે પણ થઇ કે જે માણસ આખા ગામની આ ફિકરને જો સૂંઘી નહિ શકે તો એ ભવિષ્યમાં મોટી ચોરીઓ કરતો થઇ જશે ! 

સોમવારે સવારે શાળાનો દરવાજો ફરી ખુલ્યો ને એક જ બુમે અમારું જગત ઝળહળતું થઇ ગયું..

“લેપટોપ અહીં મેદાનમાં કોઈક મૂકી ગયું છે !” 

આંસુઓ અને સ્મિતનો સરવાળો શું થાય – એ આ પ્રેમને અનુભવી શકે એ જ જાણે ! 

      ફરી, સૌએ, એ માણસ કોણ હશે એ છોડી, આપણા વચ્ચે પ્રેમ છે એનો જલસો માણ્યો ! અને ફરી ગૌરવ છલકાઈ ગયું, પૂજ્ય મોરારી બાપુએ શિક્ષણ પર્વમાં કહેલું કે એ ગામનાં દર્શન કરવા જવાનું મન થાય છે. તો આ એવું જ ગામ છે; જ્યાં કોઈક ભૂલ પણ કરે છે અને લાગણીને આદર આપી, સુધારી પણ લે છે !

અને એક કબુતર 🐦 ફૂલનો ઢગલો થઇ ગયું !😔

અને એક કબુતર 🐦 ફૂલનો ઢગલો થઇ ગયું !😔

       “સાયબ, જીતીન્યો બાથે પડી જેલો અને એનું મોઢું ફાડી નાસ્યું તાન એને કબૂતર મેલ્યું, હાહરું કુતરું આ દરવાજા તરે રઈ ન પેઠયું હશે” “સુનીયાએ પૂસડી ઝાલી રાસેલી, પણ હું કાઢી લઉં એટલામાં તો દાંત વાજ્યો તે આ મરી જ્યું” આ બોલતા બાળકોનો છાતીનો શ્વાસ ગભરાવી નાખે તેવો હતો !

       “મારે હવે આ બધા કબૂતર કાઢી નાખવાના છે, અને જો તમારા જેવો સાચવવા વાળો પરિવાર મળી જાય, આવી સરસ તેમને ય ગમે તેવી જગ્યા મળી જાય તો - !” આવી લાગણી સાથે અપાયેલા કહેણને સ્વીકારી તેની સાથે શાળાએ “છ કબૂતર” પણ સ્વીકાર્યા !

      ગામની દીકરી શાંતાની સાસરીમાંથી મળેલી આ ભેટે શાળાની દિનચર્યાને નવી પાંખો અને સૌને પક્ષીઓ કેવી રીતે જીવે તે જોવાની આંખો આપી. શરૂઆતમાં તેમને શાળામાં જ વસી જવા માટેની કેદ મળી....મળેલી સૂચના કરતાં ય વહેલા તેમને મુક્ત કર્યા... છ પૈકી એક પાછું ઉડીને ક્યાંય ફરતું’તું. પણ જીગ્નેશે ય જીદ રાખી કે રહે તો અહીં રહે..અહિયાં જ એમની સલામતી છે ! પાછા મૂકી ગયા પછી બધા રોકાઈ ગયા...ચબુતરાની અંદર ઘૂ ઘૂ...અને ક્યારેક ટોચ પર બેસી રહેવું...ક્યાંક મેદાનમાં ચણવા ઉતરી જવું.. અમને ય એમનું એવું ઘેલું લાગ્યું હતું કે શાળામાં પ્રવેશતા અને છૂટતા તેમનું અનાજ અને પાણી ચકાસીએ.. તેઓ કેવા કેવા ખેલ કરે તે જોતા રહીએ.

       એક સાંજે ચબુતરામાં ફોન વડે યુટ્યુબ લાઈવ કર્યું અને પાંચમા ધોરણના વિદ્યાર્થીઓમાંથી કોઈક બોલ્યું કે નામ પાડો... શિક્ષકે કેટલાક નામ કહ્યા (શિક્ષકની બુદ્ધિ મુજબના) પણ ત્યાં જ એક બોલ્યો પેલો કબૂતરો જો...બાહુબલીની જેમ ચાલે છે. અને ફિલ્મમાં જેમ એકવાર બાહુબલી બોલાયને બધાને જુસ્સો આવે તેમ બધાએ બાહુબલી નામ વધાવી લીધું – છૂટ્યા પછી જોતા એક નમણી કબૂતરીને નામ મળ્યું દેવસેના ! બીજાના નામ પાડવામાં રોજ બબાલ થતી અને કઈ નક્કી થતું નહીં.

        આમ, એકાદ મહિનામાં તેઓ અમારા પરિવારનો હિસ્સો અને દરરોજ તેમની કલા નિદર્શનનો એક નવો કિસ્સો બનતા ગયા... એક દિવસ શાળા ખુલતા પહેલા મેદાનમાં ચણતા એ છ પૈકી એકને કૂતરાએ શિકાર બનાવી દીધું..

        પહેલા તેને બચાવવા કરેલા પ્રયાસો, કૂતરા માટે ગુસ્સો – મૌલિક તો એક જ વાત “ખૂનની સજા મોત, કૂતરાને ય મારી નાખો !” જીતીન અને સુનીલની લાચારી..”અમારાથી ના બચાવી શકાયું.. અચાનક જાણે તેમની પાસેથી કોઈકે કશી ય ચેતવણી આપ્યા વગર ધડ દેતું..તેમનું પોતાનું કૈક છીનવી લીધું હોય તેમ તેઓ સન્ન હતા.. શિક્ષકોના આવતા પહેલા તો જેની પાસે જે પૈસા હતા તે ઉઘરાવી તેને દફન કરવા મીઠું લઇ આવ્યા.. નાના નાના બાળકો ફૂલ લઇ આવ્યા... જાતે ખાડો ખોદી તેમાં એને મૂકી તેમણે તેમના જીવનનો એ પ્રથમ “મૃત્યુ સંસ્કાર” કર્યો. તે જગ્યાની યાદી રાખવા ઉપર એક છોડ પણ રોપ્યો.. બધાએ જીતીન અને સુનીલને મૂંગા રહીને ય બિરદાવ્યા... બીજા દિવસે ગામમાંથી એક ટાઈલ્સ લાવી તેની પર અંકિતે આબેહૂબ તે કબૂતરનું ચિત્ર દોર્યું..રિસેસ સમયમાં પાછા ગામમાં ફરી વળી ક્યાંકથી રેતી, સિમેન્ટ વગેરે લાવી તેની નજીકમાં એ તકતી લગાડી.

અને અમે ? બસ...એ જ જોઇ રહ્યા કે અહીં એવું કૈક થઇ રહ્યું છે જે તેમને દરેક સજીવ સાથે જીવતા અને તેમના જીવનની રક્ષા કરવા કૂતરા સાથે બાથે પડતા અને મૃત્યુનો સ્વીકાર કરતા શીખવી રહ્યું છે !

  

પ્રવાસનું કેરીંગ અને શેરીંગ !

પ્રવાસનું કેરીંગ અને શેરીંગ !

          શાળા એ ભણવા માટેની જ જગ્યા નથી. શાળા એ સમાજનું બાળપણ છે. અને તેની પૂરી માવજત થવી જ જોઈએ. આપણે સૌ જયારે આપણે ભણ્યા એ શાળાના સ્મરણો વાગોળીએ ત્યારે વિષયો યાદ નથી આવતા ! – યાદ આવે છે આપણે કરેલી ધીંગા મસ્તી, રીસેસ ટાઈમ, સાથે કરેલા પ્રવાસો અને એ શિક્ષકો જેમની આપણે મિમિક્રી કરતા ! રીસેસ અને પ્રવાસ એ શાળાને જીવન સાથે જોડવાના ઉત્તમ સમય છે. આ સમયે જ દોસ્તીના દાવ રમાય છે. મારી પાસે હોય એ વહેચું (વેચવાની વૃતિ તો વ્યાજની ગણતરી અને નફો ખોટ સમજ્યા પછી આવે !) અને સાથે મારા સાથીની હું કાળજી લઉં.

દર વર્ષની જેમ આ વર્ષે અમે પગપાળા કરેલો મહીસાગર માં નો પ્રવાસ  અને તેના પડાવો :

ખેતરો, પ્રેમીલાનું ઘર, પાનાઈનું કોતર, સાંકડા પાળા, ધૂળિયા રસ્તા, લીલીછમ મકાઈ, ચીચયારીઓ, ગામ ગપાટા, બટાકા પૌઆ, ડીશ ધોવાની પડાપડી, ગુસ્સો, ધક્કામુક્કી, કુદકો મારી વગાડેલો ચામુંડમાં નો બેલ, પૂછ્યા વગર એ ગામની દુકાનેથી ખરીદાયેલા બિસ્કીટ, ચિંતામાં પડેલી બુમોને એક કાનથી બીજા કાને કાઢવાની તીવ્ર ગતિ, ક્રિકેટ, સ્વાગ થી સ્વાગતનો ડાન્સ, ગીતો, વાર્તાઓ, મહીસાગરના પથ્થરો, મહિસાગરને માં ગણી તેમાં ફેકેલી ચુદડીઓ, પધરાવેલા ફૂલ, થોડું કંકુવરણું થયેલું પાણી, બાજેલી લીલ, આડું મરચું કરી થાકેલા નાના ભાઈબંધોને ઉચકી લેવા અને હાઇશ પાછા આઈ જ્યાના ઉદગારો ! 

  

પર્યટનના વિડીયો જોવા માટે >   LIVE VIDEOS