રમકડાં.............

રમકડાં – શું તમારી TLMની યાદીમાં સમાવિષ્ઠ છે?

                           “રમવું એ અમારો જન્મસિદ્ધ અધિકાર છે.” આવું કોઈ બાળકે ક્યારેય કહેવું પડ્યું નથી. આપણા સમાજે પણ બાળકોને આ હક માટે કહેવું પડે તેવું આચરણ રાખ્યું નથી. “બાળક છે એટલે રમવું તો પડે જ ને !” - તેવું માનનારા આપણે જયારે શિક્ષકની ભૂમિકામાં પધારીએ છીએ ત્યારે આપણું ‘માનવું’ અથવા તો ‘વર્તન’ આ બાબતમાં બદલાઈ જાય છે. બાળકે શાળાના પહેલા ધોરણમાં પ્રવેશ મેળવ્યો એટલે તેને “શિક્ષણનો અધિકાર” મળ્યો, પરંતુ તેને મળેલ આ મોટા અધિકારને કારણે  રમવું  – તોફાન કરવું  – જીદ કરવી – પોતાની મરજી મુજબનું કામ કરવું જેવા નાના-નાના અધિકારો પર આપણે કાતરકામ  કરીએ છીએ. પ્રથમ તેનો ભોગ બને છે બાળકોના એ રમકડાં કે જે તેની નજર સામેથી સીધા દેશીહિસાબ/ચોપડીઓમાં જતાં રહે છે. જેને ચોપડીમાં બતાવી-બતાવીને આપણે ભણાવતાં હોઈએ 

ત્યારે તેને જોઇ-જોઈને બાળક મનમાં રમતાં હોય છે.

 એટલે કે આપણે મોટરકાર બતાવીને “મ” શીખવતાં વર્ગખંડમાં હોઈએ ત્યારે બાળક તો કદાચ તે મોટરકારમાં બેસી વર્ગખંડની બહાર કાલ્પનિક સફરે નીકળી પણ ગયો હશે !!!  ક્યારેક ક્યારેક પ્રશ્ન થાય છે કે બાળકને તેના વર્તન/સ્વભાવને અનુકૂળ વર્ગખંડ બનાવવો??? કે પછી આપણા વર્ગખંડને મેચ થઇ જાય તેવો બાળકનો સ્વભાવ બનાવવા પ્રયત્ન કરવો?? બાળકને સમજવા માટે તેના રમકડાં પણ આપણને ખૂબ ઉપયોગી સાબિત થઇ શકે છે. વર્ષની શરૂઆતમાં જ કંઈક એવું આયોજન કરીએ કે બાળકોના પોતાના ઘરે રમતાં તૂટેલાં-ફૂટેલાં તમામ રમકડાં લાવે. વ્યક્તિગત બાળકની અને તેને લાવેલ રમકડાંની યાદી કરીએ. જેનાથી બાળકોને એકબીજાના રમકડાં રમવા મળશે. રમકડાંની આપ-લે એકબીજાને નજીક લાવવા અને એકબીજા સાથે સંવાદ કરવા મજબૂર કરશે. સાથે-સાથે બનાવેલ યાદી આપને ભવિષ્યમાં TLM તરીકે કોઈ રમકડાંની જરૂર પડશે ત્યારે સરળતાથી મળી પણ રહેશે... 

આ બધી વાતોનું જો PM કરશો વાતની શરૂઆત ભલે બાળકના લાભની કરીએ પરંતુ છલ્લે ફાયદો તો આપણા ભાગે પણ આવે તો છે જ ને... ??