November 01, 2010

૫૦૦ નહિ ૫ લાખનું Teaching learning Material!


ચુંટણી પ્રક્રિયાએ લોકશાહીના દસ્તાવેજ સમાન છે અને  દરેક બાળક ચુંટણી પ્રક્રિયાથી વાકેફ બને તે માટેના પ્રયત્નો ચોકકસ સારી બાબત છે,[હા મત કોને અને શા માટે તે તો ૧૮વર્ષની ઉમર  પછીની વાત છે] પર્યાવરણ અને સામાજિક વિજ્ઞાનના એકમોમાં જ્યારે બાળકોને ગ્રામ-પંચાયત, નગરપાલિકા-મહાનગરપાલિકા, તાલુકા-જીલ્લ્લા પંચાયત વગેરે સ્થાનિક સ્વરાજ્યની સંસ્થાઓની રચના અને કામગીરી  અંગેના એકમો, વિધાનસભા, સંસદ વગેરેની રચના-કાર્યો વગેરેની બાળકોને સમજ આપવાની હોય ત્યારે જાણે બાળકોને હવાના દર્શન કરાવવા જેટલું અઘરું લાગે છે,

[અને આપણે પણ ગ્રામપંચાયતનો જ આશરો લઈને વિધાનસભા કે સંસદની સમજ આપીએ છીએ,પરિણામ એ આવે છે કે જ્યારે મુલાકાતી અધિકારી મુખ્યમંત્રીનું કે વડાપ્રધાન વિષેનું  પૂછતાં બાળક સરપંચની જ વાત કરે છે]    

                              આવા એકમો હોય છે જ વર્તુળાકાર !  ક્યાંથી શરૂઆત કરવી તેની આપણને જ જો મુંઝવણ થતી હોય તો બાળકની સમજમાં તે ચિત્ર લાવવું મુશ્કેલ અથવા તો અઘરૂ છે જ,માટે જ મોટેભાગે આપણે તેવા એકમોની  શરૂઆત ચુંટણી પ્રક્રિયાની સમજ આપીને જ કરતા હોઈએ છીએ,પરંતુ જ્યારે ચુંટણીપંચ જ આપણા આંગણે ચુંટણી કામગીરી અંગેની તમામ સામગ્રી સાથે પધારેલ હોઈ તો હું માનું છું ત્યાં સુધી આવી સુવર્ણ તકનો લાભ લઈ કોઈ સાધનને નુકશાન ન થાય અથવા તો કામગીરી માટે આવેલ ઓફીસરશ્રીઓને કામ કરવામાં અડચણ રૂપ ન બનીએ તે રીતે આપણા બાળકોને બુથની મુલાકાત લેવડાવી મોક-મતદાન પ્રક્રિયાનો અનુભવ કરાવવો જોઈએ જ !

સ્થાનિક-સ્વરાજ્યની સંસ્થાઓની રચના માટેની ચુંટણી માટેનું બુથ પોતાની કે નજીકની શાળામાં હોય,અને જે ધોરણનાં બાળકોને તે સંસ્થાઓ વિશે અભ્યાસક્રમમાં શીખવાનું હોય તેવા ધોરણ-૪ના માટે તો આ સ્થાનિક-સ્વરાજ્યની સંસ્થાઓની ચુંટણીઓ તો જીવતું-જાગતું અને સોને મઢેલું  ટી.એલ.એમ. ગણીએ  તો પણ સાચું જ  છે! અમે પણ આ ચુંટણી પ્રક્રિયાનીનો લાભ આ રીતે જ લીધો અને બાળકોને ચુંટણીની આગલી સાંજે ચુંટણી પ્રક્રિયાની જાણકારી અને મોક વોટિંગ તેમજ મોક ગણતરીનો અહેસાસ કરાવ્યો. તેમને સમજાવ્યું કે આ રીતે ચુંટાય છે આપણા પ્રતિનિધિ. સમગ્ર પ્રક્રિયામાં બાળકોમાંનો ઉત્સાહ વર્ણવીને નહિ પણ કેમેરાની આંખે જોઈને જ સમજી શકશો.
બાળકોને પ્રાથમિક સમજ આપતા ચુંટણી પ્રમુખ અધિકારીશ્રી.

મતદાર  યાદી શું છે? તેમાં તેમના માતા-પિતાના નામ બતાવવામાં આવ્યા...
ચુંટણી અધિકારી તથા શિક્ષકશ્રી ગીરીશભાઈ!

ઈ.વી.એમ ની સમજ
 મોક વોટિંગ માટે તૈયાર!
તેનો  પહેલો મત- શું તે ભૂલાઈ જશે?


મતદાન પછી રીઝલ્ટ કેવી રીતે જોવા મળે?- તેની સમજ
આ  પછી શાળામાં
  • કોણે શું જોયું? 
  • આ  રીતે ચુંટણી પ્રક્રિયા વિષે તેઓ શું સમજ્યા હતા?
  • હવે તેમને શું જાણ્યું?
  • ધારોકે આપણી શાળામાં બે બૂથ હોત તો આપણે આ મોક પોલ કરવામાં શું નવું કરત?
  • હવે તમારે ચુંટણી અને સ્થાનિક સ્વરાજ્યની સંસ્થાઓ વિષે વધુ શું જાણવું છે?
જેવા પ્રશ્નો આપી...તેમને સમજ બનાવવાનો મોકો આપ્યો.
શું કહો છો? કેવું લાગ્યું અમારું આ શૈક્ષણિક ઉપકરણ?
તો આવતી ચુંટણીમાં તમે પણ આનો ઉપયોગ કરી જો જો  અને જોઈ શકશો સાચા શિક્ષણની એક ઝલક!


Project conducted by:  શ્રી ગીરીશભાઈ વાળંદ, વ.શિ. ધો-૪

9 comments:

Subir Shukla said...

This is great - perhaps you can have a lesson around this in the English textbook (maybe class 5 or 6) on 'We Had a Voting Lesson Today'. In social studies, the discussion can be on 'who is worth voting for, and why', and then doing an analysis of how they have justified their election! In Gujarati, you can have mock election speeches, posters, newspaper reports etc. Lot of fun!

Ankit said...

nice......keep it up
from.kalpesh 9408026601

MANAN said...

eye-opening idea !

CLEAN BOWLED !!

hATs oFF 2 U RAkeShBhAi !

maulikdr said...

વિદ્યાર્થી ઓ માટે શિક્ષકો એ શું કરી શકાય તેની આબાદ પ્રેરણા આપતો આ લેખ છે. નવી ટેકનોલોજી અને નવી શિક્ષણ ટેકનીક બંને નો સધિયારો પ્રયાસ શિક્ષણને બુલંદી પર લઈ જશે..... અભિનંદન...!

ડો. મૌલિક શાહ
matrutvanikediae.blogspot.com

Dipak Valand said...

Great experiment !!! for emphasizing the importance of election to students! . It is so important that students are introduced to our nation’s politics at an early age and shown what a great responsibility it is to vote. After all "Children are the future of the nation” Really nice….and , It empowers these student and evolves them as better citizens…

Vibhuti J. Patel said...

This is the best way . And Really I inspired by this blog & started Creating My blog http://rightchoise.blogspot.com/
Thanx for inspiration

Dr. Jignesh Jayantibhai Rathod said...

Wah

darbarblog said...

Learning by doing...superb

darbarblog said...

Learning by doing...superb