કલર્સ ઓફ લાઈફ !

કલર્સ ઓફ લાઈફ

આ એ પ્રથમ બેચ છે જે પોતાના ઇમોશન્સના એક્સપ્રેશન વિશે સૌથી વધુ લાઉડ હતી. (હતી - એટલે કારણકે હવે આ આઠ પાસ કરી બીજી શાળામાં જશે. ) આ ટીમ હોય એ વર્ગખંડ શાંત હોય ત્યારે બે જ સ્થિતિ હોય - કાંતો કોઈકે “આશીર્વચન” કાનમાં રેડ્યા હોય કે કાંતો મોટી ચેલેન્જ મળી હોય.

સતત શાળા સમૂહમાં - સંસદમાં ધોરણ - ૮ ની આબરૂ ન જાય તે માટે મથતી ઉપપ્રમુખ પ્રિયાંશી - એણે જે રીતે સ્કૂલની લીડરશિપ કરી છે તે જોઈને કોઈને પણ નવાઈ લાગે! મધ્યાહન ભોજન ખીચડીમાં શાક નાખવાનો ઠરાવ હોય કે પછી શાળાના નવા બિલ્ડિંગમાં કામ કરવા આવેલા કારીગરોને શાળામાં કાગળ નાખવા બદલ આપેલી નોટિસ હોય - તે શાળા માટેના કાર્યોમાં સ્પષ્ટ જ રહી છે. શાળાનું વાર્ષિક નિરીક્ષણ, ગુણોત્સવ કે શાળા મૂલ્યાંકન વખતે આવેલા મહેમાન! તેની કુનેહની સરાહના થતી જ રહી છે.

એવો જ એક અચાનક ખીલેલો તુષાર - શાળાના મુખ્ય સચિવ તરીકે ચૂપચાપ તેની ટીમ મીતેશ, નૈતિક, નીતિન અને વિપુલ સાથે મળી કાર્ય કરતો રહ્યો. શાળાની સ્થાયી બાબતો વિશે શિક્ષકો કરતાં ય વધુ સચોટ માહિતી અને કાર્ય આયોજન આ ટીમ પાસે જ રહ્યું છે. દરરોજ તમે ખરીદેલા એ ઓજારો તમને મિસ કરવાના છે!

ગોધરાના સૌથી પ્રખ્યાત અને વ્યસ્ત ડૉક્ટર વલી સાહેબને પણ રાત્રે નવ વાગ્યે ફોન કરી વિજ્ઞાન વિષે વાત કરવાનું - ચર્ચા કરવાનું મન થાય એવો જયદેવના વિજ્ઞાનનો જાદૂ જોવા જેવો છે. જયદેવ એ અર્થમાં વધુ સફળ થયો કહેવાય કે એણે શાળામાં વિજ્ઞાનની સંસ્કૃતિ ઊભી કરી છે. સુહાસ, ભાવેશ, મનોજ, વિનાયક, સતીશ કે પોપટિયો ઉર્ફે કિરણ તો બરાબર પણ યુવરાજ અને માનવ જેવા પણ તારી સાથે રહી શાળામાં રચનાત્મક કાર્યમાં જોડાતા થઈ ગયા છે. આ વખતે વિજ્ઞાન સચિવ તરીકે: વિવિધ પ્રોજેક્ટ્સ વડે મેળવેલી સિદ્ધિઓ અને તેમાંય તમે જાતે જ યોજેલો વિજ્ઞાન દિવસ અમને પણ નવાઈ પમાડે તેવો હતો. એ વિજ્ઞાન કોર્નરને મળવા આવતા રહેજો.

જે પઢાકુ હોય એ લડાકુ ન હોય? કૌન બોલા? એકવાર નિશ્વ, ચિંતન, અર્ચનાને મળવા આવી જજો. અભ્યાસમાં તો પોતાનો ઝંડો ઊંચો રાખે જ પણ જો વાત મેદાનની કબડ્ડીની હોય કે પછી દલીલોની કુસ્તી હોય આ ત્રણેય આગળ ભલભલાને ધોબીપછાડ મળેલી છે. આ જ કબડ્ડીમાં આ જ વર્ષે જોડાયેલો પહેલવાન રોદ્ર રૂપે જ રહેતો રુદ્ર! બહારથી શાંત દેખાય (એટલે દેખાય જ હો) છતાં, અંદર ભભૂકતી આગ ધરાવતા દેવરાજ અને હિતેશ અને પોતાના જીવનમાં આવેલી સમસ્યાઓને પોતાના અભ્યાસકાર્યમાં સહેજે ઢૂંકવા જ નથી દીધી એવા યુવરાજ, ભાવના, માહી, કિંજલ, બાહુબલી ઉર્ફે મહેન્દ્ર: યે આગ બૂઝની નહીં ચાહીએ!

આ બધાથી જુદા બીજા થોડાક એવા પણ હતા જેમણે વર્ગના દરવાજા ખોલી પધારો એમ કહેવું ય પડતું. જો ધવલને આંબાની કલમ અથવા તો કોકોપીટ કલમ કરવા કહીએ તો આખો દિવસ વર્ગમાં આવે નહીં, એને ભાવતી જગ્યા એટલે કિચન ગાર્ડન અને ફળવાટિકા! (જો કે એ જ એનો સાચો વર્ગ છે: ખંડ ભલે ન હોય!) જેની સાથે એની જીભાજોડી ચાલુ જ હોય એવો શ્રાવણ - હાઈટ ખરી પણ કોઈ જોડે ફાઇટ નહીં - બધા સાથે ગાઢ દોસ્તી! કોઈક કશુંક કહે એટલે સીધી ઘરે રેડ મારી દેતો  ભરતનો સિયો (મયુર) અને શાળામાં જ લડી પડતો કિરપાલ - એનાથી વિપરીત મોટેરા જેવી પીઢતાથી વર્તતો સાગર અને પોતાની સ્થિતિ સાથે મહત્તમ લડતો કિશન. હાઈસ્પીડ ડેટા અને હાઈસ્પીડ સાઈકલિસ્ટ અમિત અને દીક્ષિત તમારી આ ગતિ અટકાવા દેતા નહીં.

જેણે પૂર્ણ ખિલતા વાર લાગેલી પણ હવે સૌને વિશ્વાસ છે કે એ એનું શ્રેષ્ઠતમ જીવન જીવશે જ એવી નીલમ અને તેની સંગતમાં વિકસેલી ભારતી! પ્રમાણમાં જેમને ઘર તરફથી ઓછી તક મળી છે પણ જેટલી પણ તક મળી તેમાં પ્રસન્નતાપૂર્વક શાળાને જીવ્યાં છે - નકામી ફરિયાદો કરતાં ઉકેલો તરફ જોયું છે એવાં મિત્તલ, રોશની, હિરલ અને વિપુલ ! મક્કમતાથી પોતાના માતપિતાથી દૂર રહીને પણ ભણવાનું નક્કી કરી - ભણી છે એવી હેમાંગી! સૌ યાદ રાખજો અમે તમારી સાથે જ છીએ.

મિનિસ્ટ્રી ઓફ એજ્યુકેશન દિલ્હીના સોશિયલ મીડિયા હેન્ડલ પર જેનો વિડીયો (https://www.facebook.com/share/v/1CSkfU3FSr/ ) અપલોડ થયો છે અને આંખ બંધ કરીને ય જેને અવાજથી હજાર લોકોની વચ્ચે ય પારખી લઈએ તેવી રિયા - જેની લીડરશિપમાં શાળાએ સૌ પ્રથમ વખત મોક પાર્લામેન્ટમાં ભાગ લીધો અને વિજેતા બનાવીને લાવી. પ્રેમાળ (એટલી જ આડી પણ ખરી, મળવાનું થાય એટલે પહલો જમણા હાથની કોણી એટલે જમણા જ હાથની કોણી ! 😂) હની અને ભૂમિ બંનેએ પોતાના શ્રેષ્ઠ પ્રયત્નો કર્યા છે. સાથે જ હેલી પણ જોડાયેલી રહી. તમારા સૌની મૈત્રી જ તમારું બળ છે. (હા, એકે  શાળાએ ન જવાનું હોય તો બીજાએ ન જવું અને ફોન કરી રિંગ કરવાની મૈત્રી નહીં હો).

ગયા શૈક્ષણિક વર્ષમાં જેના નામની પોકાર સૌથી વધુ પડી છે એવો અખિલ. શાળાની ડિજિટલ કામગીરીનો જનરલ મેનેજર! એણે વિદ્યાર્થી કેન્દ્રી શાળામાં રહેલી એક મર્યાદા કે કોમ્પ્યુટર સાથે ખરેખર પ્રોડક્ટિવ કામ કરવાનું જે બેરિયર હતું એ તોડી નાખ્યું. અંગ્રેજીમાં વિવિધ સ્પેલિંગ માટે ppt બનાવવા, ચેટજીપીટીનો ઉપયોગ કરવો, ગૂગલ ડોક્સ બનાવવા અને શેર કરવા - આવા નાના કામ (હૂહ આટલું જ લખાય તો તો અખિલ અને એની ટીમ - તેના વાઇસ કેપ્ટન નિર્મલને ખોટું લાગે) પરીક્ષા ફાઇલ બનાવવી, માર્કસ ઓનલાઈન કરવા,  NMMS , જ્ઞાનસેતુ, જ્ઞાનસાધના, ચિત્ર, ક્વિઝ, ખેલ મહાકુંભ જેવા ડિજિટલ ફોર્મ ભરવા, ફી ભરવી, હૉલ ટિકિટ કાઢવી, પ્રિન્ટ લેવી - જેવા કાર્ય સાથે જ યુ-ડાયસ પ્લસ જેવી કામગીરી પણ હસ્તગત કરી લીધી છે. NMMS પરીક્ષામાં ડિજિટલ ટીચર તરીકેનું પ્લાનિંગ ઊભું કર્યું. આ અર્થમાં અખિલ અને તેની ટીમ વડે જે આભા ઊભી થઈ એ કોમ્પ્યુટરનો તાસ એટલે માત્ર ટાઈપિંગ કરવું - શા માટે? - ખબર હોય ય ન હોય બસ ટાઈપિંગ કરો એના બદલે તમારે આ ફોર્મ ભરવાનું છે એટલે ટાઈપ કરવાનું છે- ટાઈપ કરતાં શીખવાનું છે.! આ ટીમનું શીખવાનું સાંજે પાંચ પછી ય અટકે નહીં! આ ટીમ રજા ના દિવસે આવે અને એક જ દિવસમાં ચારસો બાળકોના ડેટાનું કામ પતાવી એ પંદર-વીસની ટોળી ઘરે પહોંચી જાય (કોઈવાર ઘરે ન ય જાય - તો ગામમાંથી બધાંને શોધવા ય નીકળવું પડે - એક  ઘટના મજેદાર છે પણ ફરી ક્યારેક). એજ્યુટર એપના મિત્રોને પણ લાગ્યું કે આમનું આ લર્નિંગ એમને વ્યાવસાયિક સફળતા પણ અપાવે એમ છે. જાળવી રાખજો બેટાઓ!

આ ટીમ એવું જીવી છે,એવું જીવી છે કે જાણે છૂટા છૂટા મણકા નહીં એક માળા હોય! કોણ ક્યાંથી છે / અભ્યાસમાં કેવો /કેવી  છે ? / કયા ફળિયા-ગામનો/ની  છે? જેવા કોઈ વાડા નહીં. આ બધાને ભેગા મળી વિવિધ નામો વડે બોલાવતા સાંભળીએ (લુખ્ખો, ટોલો , ડોહો, શિબિર, ટટવાયલો, વયલી, ખાટિયો, નિશ્વટી, પપ્પુ, સાબુ, સુશીલા, મોનિકા, કલ્લુ) ત્યારે જ તેમની વચ્ચેની નિકટતાનો ખ્યાલ આવે. અને આમાં કોઈ કોઈકને ખોટું ન લાગે - એ ય એમની મસ્તીમાં મસ્ત હોય.

આમાંની શૈક્ષણિક પ્રગતિ કઈ ઓછી નથી. આ પૈકી ૧૫ એ જ્ઞાનસેતુ ક્લિયર કરેલ છે, ૧૧  વિદ્યાર્થીઓ NMMS ના સંભવિત મેરિટમાં છે, અને આન્સર કી પરથી લાગે છે કે ૧૫ જેટલા તો જ્ઞાનસાધના મેરિટમાં ય આવી જ જશે.

જો કે શાળા માટે આ શૈક્ષણિક પ્રગતિ તો માત્ર એક થર્મોમીટર છે ! એ જ મુખ્ય નથી. મુખ્ય તો એ છે કે તેઓ અહીંયા જે જીવ્યા છે, જે રંગો એમણે ફેલાવ્યા છે ! એમના અને અહીંયાના સૌના જીવનમાં, જે રીતભાત અને સંસ્કૃતિ જીવતી કરી છે.

આપણે સૌ એકમેકના છીએ અને રહીશું. બસ છેલ્લે એટલું જ : વધુ એકવાર કહી દઈએ: વી લવ યુ! - એવર એન્ડ ફોરેવર !

મનમેળો! 🤟 શુભ પ્રસરતું રહે! 💫 સ્કૂલ ટ્વિનિંગ પ્રોગ્રામ 💫

મનમેળો!🤟 શુભ પ્રસરતું રહે!💫 સ્કૂલ ટ્વિનિંગ પ્રોગ્રામ💫

એ સમયની કલ્પના કરો જ્યારે વાહનો નહોતાં, સંદેશાવ્યવહારનાં સાધનો નહોતાં. છતાં વિશ્વભરના માણસો વચ્ચે કંઈક ને કંઈક સામ્ય રહેતું હતું. દુનિયા આખી એક કુટુંબ જેવી નહોતી બની, ત્યારે પણ દરેક સમાજમાં - (હા, તે વખતે દેશ કે રાષ્ટ્રની સંકલ્પના પણ નહોતી) - કુટુંબો હતાં. કુટુંબમાં રહેવાની, સાથે જીવવાની પ્રથાઓ હતી.

આ કેવી રીતે શક્ય બન્યું હશે?

માણસ ફરતો રહ્યો છે. મૂળભૂત માનવસ્વભાવ બીજા માણસોને મળવાનો રહ્યો છે. (અને એને ફક્ત માણસો સુધી જ કેમ સીમિત રાખવું?) એક ખિસકોલી પણ બીજી ખિસકોલીને જોઈને "ચહેક ચહેક" થઈ જતી હશે ને! આ માણસને પણ લાગુ પડે છે. માણસનું માણસ સાથે સંબંધાવું એટલે, તુષાર શુક્લ કહે છે તેમ, "સંબંધાવું એટલે મહેક મહેક થવું." ધીમે ધીમે આ બધું માળખાગત થતું ગયું. માણસ માણસને મળે, પણ કોઈ કામ હોય તો જ મળે. જેમ એક ખિસકોલી બીજીને મળે તો ખાલી મળે - એમાં એકને બીજી ખિસકોલીમાં રસ હોય, કોઈ કામમાં નહીં. કામ તો થવાનું જ હોય. પણ આ કામકાજની વિધિમાં માનવજાત સપડાતી ગઈ.

માનવજાતને લાગુ પડે એ શાળાને પણ લાગુ પડે. રોજ સવારે ચોક્કસ સમયે, ચોક્કસ જગ્યાએ જવાનું, ચોક્કસ માણસોને મળવાનું અને ચોક્કસ કાર્ય કરવાનું. આ રીતે થતી ક્રિયાઓ ઘરેડ બની થીજી જાય. જે થીજી જાય, તે પછી ઘન થઈને સ્થિર થઈ જાય. એમાં નવું અંકુરણ થાય તો, નિયત કાર્ય વગરના માણસોને મળવાના મોકા મળે, જેથી ફરીથી અંકુરણ શરૂ થાય.

શાળામાં ટ્વિનિંગના કાર્યક્રમમાં અત્યાર સુધી અમે બરાબર આયોજન કરતા હતા - "શું જાણીશું? કયા વિષય પર ચર્ચા કરીશું?" જેવી બાબતો નક્કી કરતા હતા. પરંતુ આ વખતે સામાન્ય આયોજન કર્યું: સવારે ખજુરી પ્રાથમિક શાળા અને આપણી શાળાની કેબિનેટ પરસ્પર શાળાઓમાં જશે. ત્યાં શાળાઓને અનુભવશે, વર્ગોમાં જશે, શિક્ષકો અને અન્ય વિદ્યાર્થીઓ સાથે વાતો કરશે - (વાતો કરવાના કોઈ ચોક્કસ મુદ્દા નક્કી નહોતા કર્યા.) મધ્યાહ્ન ભોજન લેશે અને ત્યારબાદ બંને શાળાઓ સિવાયના નજીકના ઐતિહાસિક સ્થળ - રતનેશ્વર મળીશું, વાતો કરીશું અને છૂટાં પડીશું.

બંને શાળાઓના વિદ્યાર્થીઓએ જે રીતે વાતો કરી, તે જોઈને લાગ્યું કે કેટલીક વાર (કે બધી વાર?) અતિ આયોજન જ તેમના સ્વાભાવિક સ્વભાવને બહાર આવતા રોકે છે. શાળાના શિક્ષકો, શીખવાની વ્યવસ્થાઓ, વાતાવરણ, સંસાધનો અને એકબીજાના સ્વભાવ વિશે તેઓ એકદમ જુદી જુદી રીતે વાતે વળગ્યા.

શિક્ષકો તરીકે અમને આનંદ એ વાતનો છે કે અમને ધમકી મળી: "જો તમે આ વિદ્યાર્થીઓને લઈને અમારી શાળામાં નહીં આવ્યા, તો હું તમને પછી જોઈ લઈશ!" વિદ્યાર્થીઓની વિદ્યાર્થીઓ સાથેની અને અન્ય શાળા (હવે એમ નથી કહી શકાતું, કારણ કે બંને શાળાઓ એક જ ગણાય)ના શિક્ષકો સાથેની આત્મીયતા જોઈને લાગે છે કે આ જ તો છે - જે માનવજીવનને ઉત્સવ બનાવે છે.

અને આ જ છે આપણો માનવ મનનો મેળો! આવો ફરી એકવાર મહાલી લઈએ.. એ મેળામાં !